Ulçera në gojë, të cilat përfshijnë dhe plagët nga kanceri, janë plagë të vogla që zhvillohen brenda gojës. Nuk ka shkaqe të caktuara të ulcerave në gojë, por disa lëndime, alergji ose ndjeshmëri të caktuara mund t’i shkaktojnë ato. Në këtë artikull do të mësoni gjithçka rreth shkaqeve, simptomave, trajtimit dhe parandalimit të ulçerave të gojës.
Çfarë janë ulçerat e gojës?
Ulçerat e gojës janë lezione të dhimbshme dhe tipike të vogla që zhvillohen në gojë ose në bazën e mishrave të dhëmbëve. Ato mund ta bëjnë të pakëndshme konsumimin e ushqimit, pijeve dhe të folurën.
Ulçera në gojë janë rrallëherë ngjitëse dhe zakonisht largohen pas 1 deri në 2 javësh, edhe pa trajtim. Nëse keni një ulçerë në gojë që është e madhe, jashtëzakonisht e dhimbshme ose që zgjat për një kohë të gjatë pa u shëruar, kërkoni këshillën e një mjeku ose dentisti.
Shkaqet e ulçerës në gojë
Nuk ka asnjë shkak të caktuar për ulcerat në gojë, por disa faktorë rreziku janë identifikuar.
Femrat, fëmijët, adoleshentët dhe personat me një histori familjare të ulcerave në gojë kanë një rrezik më të lartë për t’i zhvilluar ato.
Shkaktarët përfshijnë:
- lëndim i lehtë i gojës nga puna dentare, larja e fortë, ose një pickim aksidental
- aparatet dentare
- pastë dhëmbësh ose shpëlarës goje që përmban lauril sulfat natriumi (SLS)
- një përgjigje alergjike ndaj baktereve të gojës
- infeksione bakteriale, virale ose kërpudhore në gojë, të tilla si sëmundja e duarve, këmbëve dhe gojës
- ndjeshmëri ndaj ushqimeve dhe pijeve acidike si luleshtrydhet, agrumet, ananasi, çokollata dhe kafeja
- disa mangësi të lëndëve ushqyese, veçanërisht vitamina B9 (folat), vitamina B12, zinku dhe hekuri
- ndryshimet hormonale, të tilla si ato që ndodhin gjatë menstruacioneve ose shtatzënisë
- stresi emocional
- mungesa e gjumit
Ulçera në gojë mund të jetë gjithashtu një shenjë e problemeve më serioze që kërkojnë trajtim mjekësor, si p.sh.
- sëmundje celiace
- sëmundja inflamatore e zorrëve (IBD), duke përfshirë kolitin ulceroz
- diabeti
- HIV
Simptomat e ulçerës në gojë
Simptomat e ulçerës në gojë mund të ndryshojnë në varësi të shkakut të tyre, por ato zakonisht përfshijnë:
- plagë të dhimbshme që mund të jenë të verdha, të bardha ose të kuqe
- plagë në brendësi të gojës, të tilla si në gjuhën tuaj ose në brendësi të faqeve ose buzëve tuaja
- zonat e skuqjes që rrethojnë plagët
- dhimbje që përkeqësohet kur hani, pini ose flisni
Ju mund të keni më shumë se një ulçerë në gojë në të njëjtën kohë. Ulçerat e gojës zakonisht nuk janë ngjitëse, përveç nëse shkaktohen nga një infeksion.
Plagët e kancerit janë lloji më i zakonshëm i ulçerës së gojës. Ekzistojnë tre lloje kryesore të plagëve të kancerit:
- plagë e vogël
- plagë madhore
- plagë herpetiforme
Ulçera në gojë dhe ethet e buzëve
Ethet e buzëve janë një tjetër lloj i zakonshëm i lezionit oral. Edhe pse ulçera e gojës dhe ethet e buzëve ndajnë disa shkaqe dhe simptoma, zakonisht është e lehtë t’i dallosh të dyja nga njëra tjetra.
Ulçera në gojë shfaqen vetëm brenda gojës. Edhe pse ethet e buzëve mund të shfaqen brenda gojës, ato shfaqen kryesisht lart, poshtë ose mbi buzët tuaja. Ato gjithashtu mund të përhapen në hundë ose mjekër. Ethet e buzëve janë gjithashtu të mbushura me lëngje, duke i bërë ato një lloj flluske.
Shumica e ulçerave të gojës nuk janë ngjitëse. Ethet e buzëve zakonisht shkaktohen nga virusi herpes dhe janë gjithmonë ngjitëse. Ethet e buzëve kanë gjithashtu më shumë gjasa të shkaktojnë simptoma shtesë përtej lezioneve, duke përfshirë lodhje apo nyjet limfatike të fryra në qafë.
Kur duhet të shkoni te mjeku ose dentisti
Vizitoni mjek ose dentist për ulcerat tuaja në gojë në rastet e mëposhtme:
- keni ulçera jashtëzakonisht të mëdha në gojë
- ulçerat e reja të gojës shfaqen para se të shërohen të vjetrat
- plagët vazhdojnë për më shumë se 3 javë
- keni plagë pa dhimbje
- keni plagë që shtrihen në buzë
- keni dhimbje që nuk jeni në gjendje t’i menaxhoni me medikamente pa recetë ose me ilaçe natyrale
- keni probleme të rënda me të ngrënit dhe të pirit
- keni temperaturë të lartë ose diarre sa herë që shfaqen ulçera në gojë
Trajtimi i ulçerës në gojë
Shumica e ulçerave të gojës nuk kanë nevojë për trajtim.
Megjithatë, nëse keni shpesh ulçera në gojë ose ato janë jashtëzakonisht të dhimbshme, një sërë trajtimesh dhe kurash në shtëpi mund të ulin dhimbjen dhe kohën e shërimit. Ato përfshijnë:
- mbulimi i ulçerës me një pastë të bërë nga soda e bukës
- vendosja e qumështit të magnezit në ulçerë
- përdorimi i shpëlarësi goje të bërë nga uji me kripë dhe sodë buke
- përdorimi i shpëlarësi goje që përmban një steroid për të reduktuar dhimbjen dhe ënjtjen
- aplikimi i akullit në ulçerë
- vendosja e një qeseje çaji të lagur në ulçerë
- marrja e suplementeve nëse keni mangësi në disa lëndë ushqyese, duke përfshirë vitaminën B9, vitaminën B12, zinkun dhe hekurin
- përdorimi i produkteve pa recetë që janë bërë me benzokainë, si Orajel dhe Anbesol
- ilaçe natyrale, të tilla si echinacea, mirrë dhe rrënja e jamballit (mund të vijnë në forma të ndryshme, si çajra ose vajra)
Si të parandaloni ulcerat në gojë
Ju mund të merrni këto hapa për të ndihmuar në reduktimin e shfaqjes së ulcerave në gojë:
- Shmangni ushqimet që irritojnë gojën tuaj. Ato përfshijnë fruta acidike, arra, patate të skuqura dhe çdo gjë pikante. Në vend të tyre, zgjidhni drithërat, frutat dhe perimet jo acide. Konsumoni një dietë të ekuilibruar dhe merrni parasysh marrjen e një multivitamine të përditshme.
- Përpiquni të shmangni të folurit ndërsa përtypni ushqimin tuaj për të reduktuar kafshimet aksidentale.
- Ulni nivelin e stresit.
- Mbani higjienë të mirë orale duke përdorur fill dentar çdo ditë dhe duke pastruar furçën pas ngrënies.
- Shmangni furçat e dhëmbëve me fije të forta dhe shpëlarësit e gojës që përmbajnë lauril sulfat natriumi (SLS) ose alkool.
- Kërkojini dentistit tuaj t’ju japë dyll për të mbuluar pajisjet dentare ose ortodontike të gojës që kanë skaje të mprehta.
- Flini gjumë dhe pushoni mjaftueshëm. Kjo jo vetëm që do të parandalojë ulcerat e gojës, por edhe një sërë sëmundjesh të tjera.
Mjeku juaj do të jetë në gjendje të diagnostikojë ulcerat e gojës përmes një ekzaminimi vizual. Ju mund të testoheni për kushte të tjera mjekësore nëse keni ulçera të shpeshta dhe të rënda në gojë. Mos hezitoni të konsulotheni me mjekun apo dentistin tuaj nëse ulçerat e gojës shfaqen rregullisht apo nëse e keni të vështirë t’i kuroni ato në shtëpi.
