Skleroza e shumëfishtë (MS) është një sëmundje kronike që prek trurin, palcën kurrizore dhe nervat optikë. Ndodh kur sistemi juaj imunitar sulmon një substancë yndyrore rreth nervave tuaj të quajtur myelin, duke dëmtuar aftësinë e nervave tuaj për të transmetuar sinjale elektrike.
Shumë njerëz me sklerozë të shumëfishtë mund t’i japin makinës normalisht, por të tjerë mund të kenë nevojë për pajisje adaptive. Disa njerëz me sklerozë të shumëfishtë mund të duhet të ndalojnë drejtimin e automjetit krejtësisht për shqetësime sigurie. Mënyra më e mirë për të zbuluar nëse është e sigurt për ju t’i jepni makinës është të vlerësoheni nga një specialist i rehabilitimit të drejtimit.
Në këtë artikull, ne shqyrtojmë disa nga mënyrat se si MS mund të ndikojë në drejtimin e automjetit, si të vlerësoheni dhe çfarë modifikimesh mund të bëhen në makinën tuaj.
Si Mund të Ndikojë Skleroza e Shumëfishtë Kur i Jepni Makinës?
Skleroza e shumëfishtë mund të ndikojë në reflekset, forcën dhe lëvizshmërinë tuaj me kalimin e kohës, sipas Institutit Kombëtar të Çrregullimeve Neurologjike dhe Burimit të Besuar të Goditjes në Tru. Nëse këto ndryshime bëhen mjaft të dallueshme, mund të jetë e vështirë ose e pamundur për ju që t’i jepni makinës në mënyrë të sigurt. Një studim i vitit 2021 zbuloi se shoferët me sklerozë të shumëfishtë mund të kenë një rrezik të lartë në zhvillimin e aksidenteve në drejtim të automjetit.
Diagnostifikimi me Skleroz të Shumëfishtë nuk ju pengon ligjërisht që t’i jepni makinës. Rregulloret ndryshojnë sipas shtetit, por shumica kërkojnë që të zbuloni çdo kusht që mund të ndikojë në aftësinë tuaj për të drejtuar makinën, duke përfshirë sklerozën e shumëfishtë.
Ecuria e sklerozës së shumëfishtë është e paparashikueshme. Disa njerëz përjetojnë vetëm simptoma të lehta, ndërsa të tjerët zhvillojnë paaftësi të rënda. Për shkak të këtij ndryshimi, vendosja e përshtatshmërisë së dikujt për t’i dhënë makinës kur keni sklerozë të shumëfishtë është një proces i individualizuar që përfshin vlerësimin e shikimit, njohjes dhe lëvizshmërisë tuaj fizike.
Probleme me Vizionin
Shumë njerëz me sklerozë të shumëfishtë zhvillojnë probleme me shikimin që mund të ndikojnë në drejtimin e automjetit. Një simptomë e parë e zakonshme është neuriti optik.
Sipas hulumtimit të kryer në vitin 2020, neuriti optik mund të shkaktojë gjendjet në vijim:
- shikim të turbullt
- dhimbje në sy që përkeqësohet me lëvizjen e syve
- vizion i reduktuar i ngjyrave
- pika të verbëra
- verbëri të pjesshme
- humbje të shikimit periferik
Simptoma të Tjera
Njerëzit me sklerozë të shumëfishtë zakonisht zhvillojnë dëmtime konjitive, lëvizëse ose të tjera të përgjithshme shëndetësore që ndikojnë në cilësinë e drejtimit të makinës.
Simptomat e lidhura me sklerozën e shumëfishtë që mund të ndikojnë në drejtimin e automjetit përfshijnë:
- lodhje
- dobësi ose spazma të muskujve
- humbje e koordinimit të duarve ose këmbëve
- koha e ngadalësuar e reagimit
- konvulsione
- humbje afatshkurtër e kujtesës
- çorientimi
- harresë
- përqendrim të dobët
- pamundësi për të kryer shumë detyra
- ndryshime të humorit
Simptomat fizike mund të shkaktojnë vështirësi në funksionimin e pedaleve të gazit dhe frenave të makinës suaj, në rrotullimin e timonit ose në përdorimin e ndërruesit të marsheve. Simptomat njohëse mund të shkaktojnë një kohë të ngadaltë të reagimit, t’ju bëjnë të humbisni ose ta bëjnë më të vështirë kontrollimin e emocioneve.
Disa ilaçe për sklerozën e shumëfishtë mund të kenë gjithashtu efekte anësore, si përgjumje ose përqendrim të dobët. Këto efekte anësore mund të kontribuojnë në dëmtimin e drejtimit.
Ndonjëherë, drejtimi i makinës mund të konsiderohet i pasigurt gjatë gjendjeve të sklerozës së shumëfishtë, por i sigurt gjatë periudhave të tjera. Gjendjet e krijuara janë periudha kur simptomat tuaja janë veçanërisht të këqija. Simptomat e sklerozës së shumëfishtë shpesh përkeqësohen kur jeni të stresuar ose të sëmurë.
Vlerësimi
Nëse ju ose njerëzit tuaj të dashur janë të shqetësuar gjatë kohës që i jepni makinës, mund të përfitoni nga një vlerësim i drejtimit. Kjo do të përcaktojë aftësinë tuaj të ngarit makinën, e cila i referohet aftësisë suaj për të përmbushur nevojat e të qenit para timonit.
Disa nga shenjat që tregojnë se mund të jetë koha për një vlerësim janë:
- gati duke u përfshirë në një aksident
- duke pasur një aksident kohët e fundit
- marrja e gjobave të trafikut
- mosgatishmëria e miqve ose familjes për të qenë pasagjerë ndërsa jeni duke i dhënë makinës për shkak të shqetësimeve të sigurisë
Mund të vlerësoheni në klinikat e rehabilitimit të ngasjes së makinës që gjenden shpesh në qendrat mjekësore. Vlerësimi kryhet nga një lloj i veçantë i terapistit profesional i quajtur specialist i rehabilitimit të shoferit. Zakonisht ekzaminimi zgjat rreth 2 orë, sipas Shoqatës Kombëtare të Sklerozës së Shumëfishtë.
Ju mund të gjeni një specialist në zonën tuaj nëpërmjet faqes së internetit të Shoqatës për Specialistët e Rehabilitimit të Shoferëve.
Çfarë të Prisni
Një pjesë e vlerësimit do të kryhet e bazuar në zyrë, dhe një pjesë do të kryhet kur jeni në timon. Këto janë gjërat që duhet të prisni, sipas broshurës së drejtimit të Shoqatës Ndërkombëtare të Sklerozës së Shumëfishtë 2020.
Në zyrë, specialisti juaj i rehabilitimit të shoferit do të shqyrtojë historikun tuaj mjekësor dhe të drejtimit të automjetit dhe do të marrë parasysh se si skleroza e shumëfishtë ka ndikuar në jetën tuaj të përditshme. Specialistët do t’ju pyesin nëse keni pasur ndonjë problem specifik me drejtimin e automjetit, nëse keni marrë ndonjë gjobë trafiku ose nëse keni qënë pjesë e ndonjë aksident.
Specialisti do të testojë gjithashtu:
- forcën dhe diapazonin e lëvizjes
- koordinimin
- ndjesinë dhe shpejtësinë e lëvizjes
- vizionin
- performancën njohëse
Nëse dilni mirë në këto ekzaminime, do të kaloni në një ekzaminim rrugor. Ekzaminimi rrugor, në përgjithësi, do të nis në një zonë me trafik të ulët dhe do të përparojë në një zonë me trafik më të lartë.
Një ekzaminim rrugor për aftësinë e drejtimit të makinës do të vlerësojë:
- aftësinë për të hyrë dhe dalë nga automjeti
- ndërgjegjësim për sigurinë
- aftësi për të ndryshuar korsi dhe për të qëndruar në një korsi
- aftësi për të kryer shumë detyra
- gjykim para se të ktheheni
- vëmendje ndaj rrugës
- Koha e reagimit
- aftësi për të ndjekur ligjet e trafikut
Vlerësimi i simuluar i ngarjes së makinës
Studiuesit vazhdojnë të shqyrtojnë përfitimet e mundshme të simulimit të realitetit virtual për vlerësimin e aftësisë së drejtimit të makinës nga njerëzit me Sklerozë të Shumëfishtë.
Një studim i vogël i vitit 2018 zbuloi se njerëzit me Sklerozë të Shumëfishtë kishin vështirësi në ruajtjen e trajektores dhe shpejtësisë së një automjeti të simuluar. Këto dëmtime nuk u zbuluan nga një ekzaminim konjitiv tradicional.
Sidoqoftë, një përmbledhje e shumë studimeve të kryera gjatë vitit 2019 zbuloi prova të pamjaftueshme që simuluesit mund të parashikojnë me saktësi performancën e drejtimit në këtë kohë.
Kur Nuk Është Alternativë Ngarja e Makinës?
Drejtimi i makinës mund të jetë shumë i rëndësishëm për pavarësinë e një personi, si fizikisht ashtu edhe psikologjikisht. Kjo është veçanërisht e vërtetë nëse keni një paaftësi ose keni mundësi të pakta transporti.
Nëse zbuloni se nuk jeni në gjendje të ngasni makinën më, është e natyrshme të ndjeni keq ose të zhgënjyer. Është e rëndësishme që të merrni mbështetje gjatë kësaj kohe për t’ju ndihmuar të përballeni dhe të përpunoni idenë. Kërkoni mbështetje emocionale nga njerëzit e dashur dhe merrni parasysh lidhjen me një terapist për t’ju udhëhequr në këtë kohë të vështirë.
Transporti publik mund të jetë një alternativë e mundshme për drejtimin e automjetit, në varësi të vendit ku jetoni. Ekziston edhe paratransit, një program furgon-taksi për njerëzit që nuk janë në gjendje të përdorin transportin publik standard për shkak të aftësisë së kufizuar.
Opsione të tjera transporti që mund të konsideroni janë:
- planifikimi i rrugës me miqtë ose anëtarët e tjerë të familjes tuaj
- duke përdorur taksi
- duke thirr shoferë vullnetarë nga organizatat lokale
Përfundimi
Simptomat e Sklerozës së Shumëfishtë kanë ndryshime të medhaja nga çdo pacient. Shumë njerëz me Sklerozë të Shumëfishtë mund të vazhdojnë të ngasin makinën pas fillimit, por disa përjetojnë aftësi të kufizuara të cilat kufizojnë aftësinë e tyre për të ngarë makinën në mënyrë të sigurt ose komode. Edhe nëse është e sigurt për ju që të ngasni makinën në këtë moment, mund të mos jetë e sigurt në të ardhmen.
Problemet e shikimit të lidhura me Sklerozën e Shumëfishtë janë një faktor kryesor që dëmton aftësinë e drejtimit. Në disa njerëz me sklerozë të shumëfishtë, simptomat njohëse dhe motorike gjithashtu mund të ngadalësojnë kohën e reagimit, të çojnë në çorientim dhe të kenë pjesë në aksidente.
Drejtimi i makinës është një burim i rëndësishëm pavarësie për njerëzit në përgjithësi, veçanërisht për ata me aftësi të kufizuara. Por në fund të fundit, siguria është hapi i parë në shëndetin e njeriut. Vlerësimi i plotë për aftësinë e drejtimit kur keni Sklerozë të Shumëfishtë, ju mbron ju si dhe njerëzit përreth jush.
Mënyra më e mirë për të ditur nëse është e sigurt për ju t’i jepni makinës është të merrni një vlerësim nga një specialist i rehabilitimit të ngarjes së makinës. Një specialist mund të rekomandojë gjithashtu pajisje adaptive për automjetin tuaj për ta bërë drejtimin më të sigurt ose edhe më të lehtë.
