Meningjiti është një infeksion i membranave mbrojtëse që rrethojnë trurin dhe palcën kurrizore (meningat).
Mund të prekë këdo, por është më e zakonshme tek foshnjat, fëmijët e vegjël, adoleshentët si dhe të rriturit.
Meningjiti mund të jetë shumë serioz nëse nuk trajtohet shpejt.
Më poshtë do të shtjellojmë gjendjen mjekësore të meningjitit. Vazhdoni leximin dhe mësoni më shumë rreth kësaj gjendjeje.
Çfarë është Meningjiti?
Meningjiti është një infeksion i rrallë që prek membranat delikate – të quajtura meningje – që mbulojnë trurin dhe palcën kurrizore.
Meningjiti mund të shkaktojë helmim të gjakut i cili është kërcënues për jetën (septikemi) dhe të rezultojë në dëmtim të përhershëm të trurit ose nervave.
Ekzistojnë një sërë vaksinash që ofrojnë mbrojtje kundër meningjitit.
Cilat janë Simptomat e Meningjitit?
Simptomat e meningjitit zhvillohen papritur dhe mund të përfshijnë:
- temperaturë e lartë (ethe)
- ndjesi këputjeje
- dhimbje koke
- skuqje e cila nuk zbehet kur mbështillet një gotë mbi të (por një skuqje nuk do të zhvillohet gjithmonë)
- qafë të ngurtë
- bezdisje nga dritat e ndritshme
- përgjumje ose mosreagim
- konvulsione (kriza)
Këto simptoma mund të shfaqen në çdo mënyrë. Jo gjithmonë mund t’i përjetoni të gjitha simptomat.
Simptomat tek të porsalindurit
Të porsalindurit dhe foshnjat mund të shfaqin këto simptoma:
- Temperaturë të lartë
- Të qara të vazhdueshme
- Përgjumje të tepërt ose nervozizëm
- Vështirësi zgjimi nga gjumi
- Inaktivitet ose plogështi
- Fëmija nuk zgjohet për të ngrënë
- Ushqyerja e dobët
- Të vjella
- Fryrje në vendin e butë në majë të kokës së foshnjës (fontanel)
- Ngurtësi në trup dhe qafë
Foshnjat me meningjit mund të jenë të vështira për t’u ngushëlluar dhe madje mund të qajnë më shumë kur mbahen në krahë.
Cilat janë Shkaqet e Meningjitit?
Çdo lloj meningjiti ka një shkak paksa të ndryshëm, por secili në fund vepron në të njëjtën mënyrë: Një bakter, kërpudhat, virusi ose parazitet përhapen nëpër trup (nëpërmjet qarkullimit të gjakut, mbaresave nervore, apo edhe një riaktivizimi të fjetur në sistemin nervor) derisa të arrijë në tru, ose në palcën kurrizore. Atje, ajo vendoset në rreshtim ose lëngje rreth këtyre pjesëve vitale të trupit dhe fillon të zhvillohet në një infeksion më të avancuar.
Meningjiti joinfektiv është rezultat i një dëmtimi fizik ose gjendjeje tjetër; nuk përfshin një infeksion.
Si Përhapet Meningjiti?
Meningjiti zakonisht shkaktohet nga një infeksion bakterial ose viral.
Meningjiti bakterial është më i rrallë, por më serioz se meningjiti viral.
Infeksionet që shkaktojnë meningjitin mund të përhapen nëpërmjet:
- teshtitjes
- kollitjes
- duke u puthur
Meningjiti zakonisht përhapet nga njerëzit që i mbartin këto viruse ose baktere në hundë ose në fyt, por nuk janë vetë të sëmurë.
Mund të përhapet edhe nga dikush me meningjit, por kjo është një gjendje më pak e zakonshme.
Diagnoza e Meningjitit
Mjeku juaj do të pyesë për historikun tuaj mjekësor dhe do të bëjë një ekzaminim fizik, duke përfshirë ekzaminimin e qafës tuaj për ngurtësi dhe kërkimin e një skuqjeje të lëkurës që mund të sugjerojë një infeksion bakterial. Ata gjithashtu do të duhet të kryejnë teste që mund të përfshijnë:
- Analizat e gjakut për të dalluar baktere
- Skanimet CT ose MRI të kokës suaj për të dalluar ënjtje ose inflamacion
- Prekje e lehtë kurrizore, në të cilën një punonjës i kujdesit shëndetësor përdor një gjilpërë për të marrë lëngje nga palca juaj kurrizore. Ky ekzaminim mund të tregojë se çfarë po e shkakton meningjitin tuaj.
Komplikimet e Meningitit
Komplikimet e meningjitit mund të jenë të rënda. Sa më gjatë që ju ose fëmija juaj ta keni sëmundjen pa trajtim, aq më i madh është rreziku i krizave dhe dëmtimit të përhershëm neurologjik, duke përfshirë:
- Humbja e dëgjimit
- Vështirësi në kujtesë
- Paaftësi në të nxënë
- Dëmtimi i trurit
- Probleme me ecjen
- Konvulsione
- Dështimi i veshkave
- Shoku
- Vdekja
Me trajtim të menjëhershëm, edhe njerëzit me meningjit të rëndë mund të kenë shërim të mirë.
Trajtimi për Meningjitin
Njerëzit me meningjit të dyshuar zakonisht do të kryejnë analiza në spital për të konfirmuar diagnozën dhe për të kontrolluar nëse gjendja është rezultat i një infeksioni viral ose bakterial.
Meningjiti bakterial zakonisht duhet të trajtohet në spital për të paktën një javë.
Trajtimet përfshijnë:
- antibiotikë të përhapur direkt nëpërmjet venës
- lëngjet e përhapura direkt nëpërmjet venës
- oksigjen nëpërmjet një maskë të vendosur në fytyrë
Meningjiti viral tenton të përmirësohet vetë brenda 7 deri në 10 ditë dhe shpesh mund të trajtohet në shtëpi.
Pushimi i mjaftueshëm dhe marrja e qetësuesve dhe ilaçeve kundër sëmundjes mund të ndihmojë në lehtësimin e simptomave ndërkohë.
Parandalimi i Meningjitit
Ju mund të jeni në gjendje të parandaloni meningjitin duke shmangur infeksionin me viruset ose bakteret që e shkaktojnë atë. Këto infeksione u kalohen të tjerëve kur kolliteni, teshtini, putheni ose ndani furçat e dhëmbëve ose edhe enët e ngrënies. Konsideroni këto hapa për të parandaluar infeksionet:
- Lani duart shpesh. Shpëlajini mirë. Mësojini fëmijët tuaj të lajnë duart shpesh, veçanërisht pas ngrënies, përdorimit të tualetit ose kur jeni në vende publike.
- Mos ndani sende personale si furçat e dhëmbëve, enët e ngrënies ose buzëkuqin.
- Mos ndani ushqime ose pije me njerëz të tjerë.
- Mbuloni gojën dhe hundën kur kolliteni ose teshtini.
- Qëndrojnë të shëndetshëm. Konsumoni një dietë të shëndetshme, bëni shumë stërvitje dhe pushoni mjaftueshëm gjatë natës.
- Nëse jeni shtatzënë, konsumoni ushqim të gatuar mirë. Shmangni ushqimet e prodhuara nga qumështi i papasterizuar.
- Imunizohuni. Ndiqni këshillat e mjekut tuaj për kryerjen e vaksinave për sëmundjet që mund të shkaktojnë meningjitin bakterial, duke përfshirë vaksinat e gripit dhe pneumonisë.
Vaksinimet për Meningjitin
Disa forma të meningjitit bakterial mund të parandalohen me vaksinat e mëposhtme:
- Vaksina e Haemophilus influenzae tip b (Hib). Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) dhe Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) rekomandojnë këtë vaksinë për fëmijët duke filluar nga mosha rreth 2 muajsh. Vaksina rekomandohet gjithashtu për disa të rritur, duke përfshirë ata që kanë sëmundje qelizore drapër ose SIDA dhe ata që nuk kanë shpretkë.
- Vaksina konjugate pneumokokale (PCV13). Kjo vaksinë është gjithashtu pjesë e programit rutinë të vaksinimit (WHO) të rekomanduar nga OBSH dhe CDC për fëmijët më të vegjël se 2 vjeç. Doza shtesë rekomandohen për fëmijët nga mosha 2 deri në 5 vjeç që janë në rrezik të lartë të sëmundjes pneumokokale, duke përfshirë fëmijët që kanë sëmundje kronike të zemrës ose mushkërive ose edhe kancer.
- Vaksina polisakaride pneumokokale (PPSV23). Fëmijët më të rritur dhe të rriturit që kanë nevojë për mbrojtje nga bakteret pneumokokale mund ta marrin këtë vaksinë. CDC rekomandon vaksinën PPSV23 për të gjithë të rriturit mbi moshën 65 vjeçare; për të rriturit më të rinj dhe fëmijët e moshës 2 vjeçare e sipër që kanë sistem të dobët imunitar ose sëmundje kronike si sëmundjet e zemrës, diabeti ose anemia drapërocitare; dhe për këdo që nuk ka shpretkë.
- Vaksina e konjuguar meningokokale. Është e rekomanduar që një dozë e vetme t’u jepet fëmijëve të moshës 11 deri në 12 vjeçare, me një vaksinë përforcuese që jepet në moshën 16 vjeçare. Nëse vaksina jepet për herë të parë midis moshës 13 dhe 15 vjeçare, rekomandohet përforcuesi midis moshës 16 dhe 18 vjeçare. Nëse injeksioni i parë jepet në moshën 16 vjeçare ose në moshë më të vjetër, nuk nevojitet përforcues.
Kjo vaksinë mund t’u jepet edhe fëmijëve nga mosha 2 muajshr deri në moshën 10 vjeçare, të cilët janë në rrezik të lartë të meningjitit bakterial ose që kanë qenë të ekspozuar ndaj dikujt me këtë sëmundje. Përdoret gjithashtu për të vaksinuar njerëz të shëndetshëm, por të pavaksinuar më parë, të cilët janë ekspozuar në shpërthime.
Konkluzioni
Meningjiti është një inflamacion i lëngut dhe tre membranave që rrethojnë trurin dhe palcën kurrizore. Meningjiti mund të ndodhë kur lëngu që rrethon këto membrana infektohet.
Ekzistojnë disa lloje të ndryshme të meningjitit, duke përfshirë meningjitin viral, bakterial dhe fungal.
Meningjiti mund të jetë mjaft i rrezikshëm nëse nuk trajtohet shpejt dhe mund të shkaktojë vdekjen.
Në një shënim pozitiv, vaksinat, kryesisht për meningjitin bakterial, janë të disponueshme për para-adoleshentët dhe adoleshentët, si dhe për këdo që mund të jetë në një rrezik më të lartë të zhvillimit të gjendjes.
Për të Përfunduar
Nëse jeni duke përjetuar simptoma të ngjashme me ato të gjendjes mjekësore të meningjitit, ju rekomandojmë të caktoni një takim me stafin profesional dhe të mirë-trajnuar të Spitalit Continental. Stafi i Spitalit Continental do të kujdeset për çdo gjendje mjekësore që përjetoni duke ju ofruar zgjidhjet më të favorshme dhe të përshtatshme për ju.