Tensioni i lartë i gjakut (hipertensioni) nuk ka simptoma dhe mund të jetë i rrezikshëm nëse nuk trajtohet. Hipertensioni ju vë në rrezik për goditje në tru, sulm në zemër dhe probleme të tjera. Gati gjysma e të rriturve që kanë hipertension nuk e kuptojnë këtë. Pra, kontrollet janë vendimtare. Ndryshimet në dietë, ushtrimet fizike dhe ilaçet mund t’ju ndihmojnë të mbani tensionin e gjakut në norma.
Çfarë Është Tensioni I Lartë I Gjakut?
Tensioni ose presioni (siç mund ta hasni shpesh në këtë artikull) i lartë i gjakut është kur forca e gjakut që shtyn muret e arterieve tuaja është vazhdimisht shumë e lartë. Kjo dëmton arteriet tuaja me kalimin e kohës dhe mund të çojë në komplikime serioze si sulmi në zemër dhe goditje në tru. “Hipertension” është një tjetër term i përdorur për këtë gjendje të zakonshme.
Mjekët e quajnë presionin e lartë të gjakut një “vrasës të heshtur” sepse zakonisht nuk keni asnjë simptomë. Pra, mund të mos jeni të vetëdijshëm se diçka nuk është në rregull, por dëmi vazhdon të ndodhë brenda trupit tuaj.
Si Mund Ta Di Nëse Kam Tension Të Lartë Të Gjakut?
Kontrollimi i presionit të gjakut është mënyra e vetme për të kuptuar nëse është shumë i lartë. Ju mund ta bëni këtë duke shkuar tek doktori për një kontroll vjetor, edhe nëse ndiheni mjaft të shëndetshëm. Nuk do të keni simptoma prej të sëmuri nëse keni presion të lartë të gjakut. Praktikisht, këto kontrolle janë vendimtare dhe mund t’iu shpëtojnë jetën. Nëse presioni i gjakut është mbi kufirin normal, mjeku juaj do t’ju rekomandojë ndryshime në stilin e jetës dhe/ ose medikamente për të ulur nivelet e tensionit tuaj.
Çfarë Konsiderohet Tension I Lartë I Gjakut?
Përkufizimet e presionit të lartë të gjakut ndryshojnë në varësi të vendit ku jetoni.
Në SHBA, mjekët përcaktojnë presionin e lartë të gjakut (hipertensionin) si:
- Numri lart (presioni sistolik i gjakut) të paktën 130 mmHg, dhe/ ose
- Numri poshtë (presioni diastolik i gjakut) të paktën 80 mmHg.
Në Evropë, mjekët e përkufizojnë hipertensionin si:
- Numri lart, të paktën 140 mmHg, dhe/ ose
- Numri poshtë të paktën 90 mmHg.
Cilat Janë Shenjat Dhe Simptomat E Tensionit Të Lartë?
Zakonisht, presioni i lartë i gjakut nuk shkakton shenja apo simptoma. Kjo është arsyeja pse mjekët e quajnë atë një “vrasës i heshtur”. Ju mund të keni presion të lartë të gjakut për vite dhe të mos e dini këtë. Në fakt, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) vlerëson se 46% e të rriturve me hipertension nuk e dinë se e kanë atë.
Kur presioni i gjakut është 180/ 120 mmHg ose më i lartë, mund të përjetoni simptoma si dhimbje koke, rrahje të shpejta zemrës ose gjakderdhje nga hundët. Presioni i lartë i gjakut është një krizë hipertensionale që kërkon kujdes të menjëhershëm mjekësor.
Çfarë E Shkakton Hipertensionin?
Hipertensioni primar nuk ka një shkak të vetëm dhe të qartë. Zakonisht, shumë faktorë bashkohen për ta shkaktuar atë. Shkaqet e zakonshme përfshijnë:
- Modelet e të ushqyerit jo të shëndetshëm (përfshirë një dietë të pasur me natrium).
- Mungesa e aktivitetit fizik.
- Konsumimi i lartë i pijeve me përmbajtje alkooli.
Hipertensioni sekondar ka të paktën një shkak të veçantë që mjekët mund ta identifikojnë. Shkaqet e zakonshme të hipertensionit sekondar përfshijnë:
- Disa medikamente, duke përfshirë imunosupresorët, NSAIDs dhe kontraceptivët oralë (pilula).
- Sëmundja e veshkave.
- Apnea obstruktive e gjumit.
- Aldosteronizmi primar (sindroma e Conn).
- Përdorimi rekreativ i drogës (përfshirë amfetaminat dhe kokainën).
- Sëmundjet vaskulare renale, të cilat janë kushte që ndikojnë në qarkullimin e gjakut në arteriet dhe venat e veshkave tuaja. Stenoza e arteries renale është një shembull i zakonshëm.
- Përdorimi i duhanit (përfshirë duhanin, vape dhe përdorimin e cigareve elektronike).
Si Diagnostikohet Tensioni I Lartë?
Mjekët diagnostikojnë presionin e lartë të gjakut duke e matur atë me një aparat tensioni. Ata zakonisht matin presionin tuaj të gjakut gjatë kontrolleve vjetore dhe takimeve të tjera.
Nëse shfaqni presioni të lartë të gjakut në dy ose më shumë takime, mjeku juaj mund t’ju informojë se vuani nga presioni i lartë të gjakut. Ata do të diskutojnë me ju historinë tuaj (anamnezën) mjekësore dhe mënyrën e jetesës, për të identifikuar shkaqet e mundshme.
Menaxhimi I Stilit Të Jetesës Për Kontrollin E Tensionit Të Lartë Të Gjakut
Për të parandaluar presionin e lartë të gjakut, të gjithë duhet të inkurajohen të bëjnë modifikime të stilit të jetesës. Përveç uljes së tensionit të gjakut, këto masa rrisin efektivitetin e medikamenteve për presionin e lartë të gjakut.
Modifikimet E Stilit Të Jetesës
- Mbani peshën brenda kufijve të lejuar.
- Ndiqni një plan ushqimor të shëndetshëm.
- Jini fizikisht aktiv.
- Hani ushqime me më pak natrium (kripë).
- Lënia e duhanit/duhanit.
- Ulni përdorimin e alkoolit.
- Merrini ilaçe siç iu përshkruhet nga mjeku.
Mbani Peshën Brenda Kufijve Të Lejuar
- Të qenit mbipeshë ose obez rrit rrezikun e zhvillimit të presionit të lartë të gjakut. Në fakt, presioni i gjakut rritet me rritjen e peshës trupore.
- Reduktimi i peshës edhe vetëm me 4.5 kg është zbuluar se ul presionin e gjakut në një pjesë të madhe të personave mbipeshë me hipertension.
- Indeksi i masës trupore, ose BMI, dhe perimetri i belit janë masat kryesore që përdoren për të përcaktuar nëse dikush është mbipeshë ose obez.
Ndiqni Një Plan Ushqimor Të Shëndetshëm
- Dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) përdoret për parandalimin dhe kontrollin e hipertensionit. Ajo thekson rritjen e – konsumit të qumështit me pak yndyrë, drithërave, frutave dhe perimeve dhe reduktimin e – konsumit të yndyrave, ëmbëlsirave dhe mishit të kuq.
- Marrja adekuate e kaliumit nga frutat dhe perimet e freskëta mund të përmirësojë kontrollin e presionit të gjakut te pacientët me hipertension.
Jini Fizikisht Aktiv
- Aktiviteti i rregullt fizik duhet të inkurajohet, siç rekomandohet nga mjeku.
- Aktiviteti aerobik me intensitet të moderuar deri në të fuqishëm 3-4 herë në javë, me çdo seancë që zgjat 40 minuta, është gjetur të jetë efektiv në uljen e presionit të gjakut sistolik dhe diastolik.
- Shembull i aktiviteteve aerobike me intensitet të moderuar përfshijnë: ecjen e shpejtë, aerobinë në ujë, kërcimin, kopshtarinë, tenisin, etj.
- Shembull i aktiviteteve aerobike me intensitet më energjik përfshijnë: vrapin, notin, kërcimin aerobik, punë të rënda në oborre të tilla si gërmimet ose dhe hiking me një çantë shpine të rëndë.
Hani Ushqime Me Nivele Të Ulta Natriumi
- Nivelet e larta të natriumit mund të rrisin presionin e gjakut dhe të çojnë në hipertension, një faktor rreziku i rëndësishëm për sëmundjet e zemrës, sulmin në zemër dhe goditjen në tru.
- Synoni për më pak se 2300 miligramë (rreth 1 lugë çaji kripë) natrium çdo ditë. Reduktimi i natriumit në 1500 mg në ditë tek të rriturit mund të rezultojë në ulje edhe më të madhe të presionit të gjakut.
- Pacientët duhet të këshillohen të shmangin kripën e shtuar, ushqimet e përpunuara dhe ushqimet që përmbajnë kripë si turshitë patatet e skuqura dhe ato ushqime që përmbajnë pluhur pjekjeje.
Pirja E Duhanit / Ndërprerja E Duhanit
- Konstatohet se përdorimi i duhanit në çdo formë rrit presionin e gjakut.
Pini Alkool, Vetëm Me Moderim
- Konsumi i tepërt i alkoolit shkakton një rritje të presionit të gjakut, shkakton rezistencë ndaj terapisë antihipertensive dhe gjithashtu rrit rrezikun e goditjes në tru.
- Rekomandohet të mos konsumohet.
Merrini Medikamentet Sipas Rekomandimit Të Mjekut
- Merrini medikamentet e përshkruara me recetë sipas udhëzimeve të mjekut.
- Ilaçet, së bashku me modifikimin e stilit të jetesës ndihmojnë në kontrollin më të mirë të presionit të lartë të gjakut.
Një Shënim Nga Spitali Continental
Presioni i lartë i gjakut është një gjendje serioze, por e heshtur që mund t’ju godasë fshehurazi me kalimin e viteve. Takimi me një mjek për kontrolle të rregullta mund t’ju ndihmojë të mësoni vlerat tuaja të tensionit. Njohja e niveleve të presionit të gjakut është hapi i parë drejt ndryshimit të stilit të jetesës që mund të ndihmojë në mbajtjen e arterieve tuaja të shëndetshme.
