Hiperplazia beninje e prostatës (BPH) është një problem shëndetësor që bëhet më i zakonshëm me moshën. Ajo quhet gjithashtu prostata e zmadhuar. Prostata është një gjëndër e vogël që ndihmon në prodhimin e spermës. Gjendet pak poshtë fshikëzës dhe shpesh bëhet më e madhe ndërsa plakeni.
Një prostatë e zmadhuar mund të shkaktojë simptoma që mund t’ju shqetësojnë, të tilla si bllokimi i rrjedhjes së urinës nga fshikëza. Gjithashtu mund të shkaktojë probleme me fshikëzën, traktin urinar ose veshkat.
Shumë trajtime janë efektive për hiperplazinë beninje të prostatës. Ato përfshijnë ilaçe, kirurgji dhe procedura të tjera. Mjeku juaj mund t’ju ndihmojë të zgjidhni trajtimin më të mirë për ju. Opsioni i duhur varet nga disa faktorë si:
- Simptomat tuaja.
- Madhësia e prostatës.
- Probleme të tjera shëndetësore që mund të keni.
Simptomat
Simptomat e zakonshme të hiperplazisë beninje të prostatës përfshijnë:
- Nevojën e shpeshtë ose urgjente për të urinuar.
- Urinim më i shpeshtë gjatë natës.
- Probleme me urinimin.
- Rrjedhje e dobët e urinës, ose një rrjedhë që ndalet dhe fillon.
- Pamundësia për të zbrazur plotësisht fshikëzën.
Simptomat më pak të zakonshme përfshijnë:
- Infeksion të traktit urinar.
- Pengesë e plotë për të urinuar.
- Gjak në urinë.
Simptomat e hiperplazisë beninje të prostatës kanë tendencë të përkeqësohen. Por ndonjëherë ato mbeten të njëjta ose edhe përmirësohen me kalimin e kohës.
Madhësia e prostatës nuk përcakton gjithmonë se sa serioze janë simptomat. Disa njerëz me një prostatë pak të zmadhuar mund të kenë simptoma të rënda. Të tjerët që kanë një prostatë shumë të zmadhuar mund të kenë probleme të vogla. Madje disa njerëz me prostatë të zmadhuar nuk kanë fare simptoma.
Shkaqe të tjera të mundshme të simptomave urinare
Disa probleme të tjera shëndetësore mund të sjellin simptoma të ngjashme me ato të shkaktuara nga zmadhimi i prostatës. Ato përfshijnë:
- Infeksione të traktit urinar.
- Inflamacion të prostatës.
- Ngushtimi i uretrës, tubit që nxjerr urinën jashtë trupit.
- Dhimbje në qafën e fshikëzës për shkak të operacionit.
- Gurë në fshikëz ose në veshka.
- Probleme me nervat që kontrollojnë fshikëzën.
- Kanceri i prostatës ose i fshikëzës.
Disa ilaçe gjithashtu mund të shkatojnë simptoma që duken si ato të hiperplazisë beninje të prostatës. Ato përfshijnë:
- Ilaçe të fuqishme për qetësimin e dhimbjeve.
- Ilaçe për të ftohtin dhe alergjitë.
- Ilaçet e vjetra për depresion të quajtur antidepresantë triciklikë.
Kur duhet të vizitoni një mjek urolog
Bisedoni me mjekun tuaj për simptomat që keni vënë re, edhe nëse ato nuk ju shqetësojnë. Është e rëndësishme të zbuloni nëse ka ndonjë shkak për zmadhimin e prostatës që mund të trajtohet. Pa trajtim, rreziku i një bllokimi të rrezikshëm të traktit urinar mund të rritet.
Nëse nuk mund të urinoni, kërkoni menjëherë ndihmë mjekësore!
Shkaqet
Gjendra e prostatës ndodhet poshtë fshikëzës. Tubi që lëviz urinën nga fshikëza jashtë penisit quhet uretra. Ky tub kalon përmes qendrës së prostatës. Kur prostata bëhet më e madhe, ajo fillon të bllokojë rrjedhën e urinës.
Prostata është një gjëndër që zakonisht vazhdon të rritet gjatë gjithë jetës. Kjo rritje shpesh e zmadhon prostatën aq sa të shkaktojë simptoma ose të bllokojë rrjedhën e urinës.
Nuk është e qartë se çfarë e shkakton zmadhimin e prostatës. Mund të jetë për shkak të ndryshimeve në ekuilibrin e hormoneve seksuale me kalimin e moshës.
Faktorët e rrezikut
Faktorët e rrezikut për zmadhimin e prostatës përfshijnë:
- Plakja. Një gjendër e zmadhuar e prostatës rrallë shkakton simptoma para moshës 40 vjeçare. Pas kësaj, mundësia që prostata të zmadhohet fillon të rritet.
- Historia familjare. Të kesh një të afërm me probleme me prostatën rrit rrezikun që dhe ju të zhvilloni probleme të ngjashme.
- Diabeti dhe sëmundjet e zemrës. Studimet tregojnë se diabeti mund të rrisë rrezikun e hiperplazisë beninje të prostatës.
- Mënyra e jetesës. Obeziteti rrit rrezikun e hiperplazisë beninje të prostatës. Stërvitja fizike mund të ndihmojë në uljen e rrezikut.
Komplikimet
Komplikimet e hiperplazisë beninje të prostatës mund të përfshijnë:
- Pamundësi për të urinuar. Ju mund të keni nevojë të vendosni një tub të quajtur kateter në fshikëz për të kaluar urinën. Disa njerëz me një prostatë të zmadhuar kanë nevojë për kirurgji.
- Infeksionet e traktit urinar (UTIs). Pamundësia për të zbrazur plotësisht fshikëzën mund të rrisë rrezikun e infeksioneve në traktin urinar. Nëse zhvilloni infeksione të tilla shpesh, mund t’ju duhet kirurgji për të hequr një pjesë të prostatës.
- Gurët e fshikëzës nga pamundësia për të zbrazur plotësisht fshikëzën. Gurët e fshikëzës mund të shkaktojnë sëmundje, acarim të fshikëzës, gjak në urinë dhe bllokim të rrjedhës së urinës.
- Dëmtimi i fshikëzës. Një fshikëz që nuk zbrazet plotësisht mund të shtriqet dhe dobësohet me kalimin e kohës. Si rezultat, muri muskulor i fshikëzës nuk shtrydhet më siç duhet për të kaluar urinën jashtë, gjë që e bën më të vështirë zbrazjen e plotë të fshikëzës.
- Dëmtimi i veshkave. Presioni në fshikëz nga mos urinimi mund të dëmtojë veshkat ose të lejojë që infeksionet e fshikëzës të arrijnë në veshka.
Trajtimi për hiperplazinë beninje të prostatës ul rrezikun e këtyre komplikimeve. Por mbajtja e urinës dhe dëmtimi i veshkave mund të jenë kërcënime serioze për shëndetin! Megjithatë, hiperplazia beninje e prostatës nuk mendohet se rrit rrezikun e kancerit të prostatës.
Diagnoza
Mjeku juaj mund t’ju bëjë pyetje në lidhje me simptomat tuaja. Ju gjithashtu do të kryeni një ekzaminim fizik. Faza e ekzaminimeve për diagnostikimin e hiperplazisë beninje të prostatës mund të përfshijë:
- Ekzaminim fizik. Mjeku ekzaminon rektumin për të kontrolluar nëse prostata juaj është zmadhuar.
- Analizat e urinës. Një mjek i laboratorit kontrollon një mostër të urinës tuaj për të zbuluar nëse keni një sëmundje ose probleme të tjera që mund të shkaktojnë të njëjtat simptoma si ato të hiperplazisë beninje të prostatës.
- Analizat e gjakut. Rezultatet mund të tregojnë nëse keni probleme me veshkat.
Pas kësaj, mund t’ju nevojiten teste të tjera që mund të ndihmojnë në konfirmimin e diagnozës për hiperplazinë beninje të prostatës. Këto teste përfshijnë:
- Analizat e gjakut për antigjenin specifik të prostatës (PSA). PSA është një proteinë e prodhuar në prostatë. Nivelet e PSA rriten kur prostata zmadhohet. Por nivelet më të larta të PSA gjithashtu mund të jenë pasojë e procedurave të fundit, sëmundjeve, operacionit ose kancerit të prostatës.
- Testi i rrjedhës së urinës. Ju urinoni në një enë të lidhur me një makinë. Makina mat se sa e fortë është rrjedhja e urinës dhe sa urinë kaloni. Rezultatet e testit mund të tregojnë me kalimin e kohës nëse gjendja juaj po përmirësohet apo përkeqësohet.
- Testi i vëllimit të mbetur. Ky test mat nëse mund ta zbrazni plotësisht fshikëzën tuaj. Testi mund të realizohet duke përdorur një ekzaminim imazherik me ultratinguj, ose me një tub të quajtur kateter të vendosur në fshikëzën tuaj. Pasi të urinoni mjeku mat se sa urinë ka mbetur në fshikëz.
- Ditari 24 orë. Kjo teknikë kërkon që ju të mbani shënim se sa shpesh dhe sa shumë urinoni.
Nëse problemi juaj shëndetësor është më kompleks, mund t’ju nevojiten analiza që përfshijnë:
- Ekografinë transrektale. Një pajisje që përdor valët e zërit për të bërë fotografi, futet në rektum për matjen dhe kontrollin e prostatës.
- Biopsia e prostatës. Ekografia transrektale drejton gjilpërat që përdoren për marrjen e mostrave të indeve të prostatës. Kontrollimi i indeve mund të ndihmojë mjekun tuaj të zbulojë nëse keni kancer të prostatës.
- Studime urodinamike dhe të fluksit të presionit. Një kateter futet përmes uretrës në fshikëz. Uji – ose, më rrallë, ajri – dërgohet ngadalë në fshikëz për të matur presionin e fshikëzës dhe për të kontrolluar se sa mirë funksionojnë muskujt e fshikëzës.
- Cistoskopia. Një mjet fleksibël vendoset në uretër. Ai e lejon mjekun të shohë brenda uretrës dhe fshikëzës. Para këtij testi, do t’ju jepet një ilaç që ju pengon të ndjeni dhimbje.
Mjekimi
Ka shumë trajtime në dispozicion për hiperplazinë beninje të prostatës. Këto përfshijnë ilaçe, kirurgji dhe procedura që përfshijnë prerje më të vogla. Zgjedhja më e mirë e trajtimit për ju varet nga:
- Madhësia e prostatës.
- Mosha.
- Shëndeti juaj i përgjithshëm.
- Sa serioze janë simptomat tuaja.
Nëse simptomat tuaja nuk bëhen pengesë serioze, mjeku juaj mund të vendosë që të shtyni trajtimin. Ndërkohë ju mund të prisni për të parë nëse simptomat tuaja ndryshojnë ose përkeqësohen. Për disa njerëz, simptomat e hiperplazisë beninje të prostatës mund të lehtësohen pa trajtim.
Ilaçe për zmadhimin e prostatës
Marrja e ilaçeve është trajtimi më i zakonshëm për simptomat e lehta dhe ato mesatare. Opsionet përfshijnë:
- Alfa bllokuesit. Alfa bllokuesit funksionojnë duke relaksuar muskujt e qafës së fshikëzës dhe prostatës. Kjo e bën më të lehtë urinimin. Alfa bllokuesit përfshijnë alfuzosin (Uroxatral), doxazosin (Cardura), tamsulosin (Flomax) silodosin (Rapaflo) dhe terazosin. Këto medikamente në shumë raste funksionojnë shpejt te njerëzit me prostata disi më të vogla. Efektet anësore mund të përfshijnë marramendje. Në disa raste një tjetër efekt anësor i padëmshm është kthimi i spermës në fshikëz në vend të majës së penisit. Ky quhet derdhje retrogradë.
- Frenuesit e 5-alfa reduktazës. Këto ilaçe zvogëlojnë prostatën duke parandaluar ndryshimet hormonale që shkaktojnë rritjen e saj. Shembuj medikamentesh përfshijnë finasteride (Proscar) dhe dutasteride (Avodart). Mund të duhen deri në gjashtë muaj për të funksionuar mirë dhe mund të shkaktojnë efekte anësore seksuale.
- Terapia e kombinuar. Mjeku juaj mund t’ju sugjerojë që të merrni një bllokues alfa dhe një frenues 5-alfa reduktazë në të njëjtën kohë nëse asnjë nga ilaçet nuk ju ndihmon mjaftueshëm.
- Tadalafil (Cialis). Ky ilaç përdoret shpesh për të trajtuar mosfunksionimin erektil. Studimet sugjerojnë se mund të trajtojë gjithashtu një prostatë të zmadhuar.
Kirurgji për prostatën e zmadhuar
Kirurgjia ose procedura të tjera mund të ndihmojnë me simptomat e hiperplazisë beninje të prostatës nëse:
- Ilaçet dhe medikamentet nuk funksionojnë.
- Nuk jeni në gjendje të urinoni.
- Keni probleme me veshkat.
- Vazhdoni të krijoni gurë në fshikëz, gjak në urinë ose infeksione të traktit urinar.
Kirurgjia ose procedura të tjera mund të mos jenë një opsion nëse keni:
- Një infeksion i traktit urinar të patrajtuar.
- Sëmundje të ngushtimit të uretrës.
- Histori terapie me rrezatim për prostatën ose kirurgjie në traktin urinar.
- Një çrregullim neurologjik, si sëmundja e Parkinsonit ose skleroza e shumëfishtë.
Ka shumë lloje të operacioneve dhe procedurave të tjera që mund të trajtojnë hiperplazinë beninje të prostatës.
Rezeksioni transuretral i prostatës (TURP)
Një mjet i hollë me dritë, i quajtur skop, futet në uretër. Kirurgu heq të gjithë prostatën përveç pjesës së jashtme të saj. TURP shpesh lehtëson simptomat shumë shpejt. Disa njerëz kanë një rrjedhje më të fortë të urinës menjëherë pas procedurës. Pas TURP, mund t’ju duhet një kateter për të urinuar për pak kohë.
Prerja transuretrale e prostatës (TUIP)
Në uretër futet një skop. Kirurgu bën një ose dy prerje të vogla në gjëndrën e prostatës. Kjo e bën më të lehtë kalimin e urinës përmes uretrës. TUIP mund të jetë një opsion nëse keni një gjëndër prostate të vogël ose pak të zmadhuar. Mund të jetë gjithashtu një opsion nëse keni probleme shëndetësore që i bëjnë operacionet e tjera shumë të rrezikshme.
Termoterapia me mikrovalë transuretrale (TUMT)
Një kateter i veçantë vendoset përmes uretrës në zonën e prostatës. Energjia e mikrovalës nga kateteri shkatërron pjesën e brendshme të gjëndrës së zgjeruar të prostatës. Kjo zvogëlon prostatën dhe lehtëson rrjedhjen e urinës. TUMT mund të lehtësojë vetëm disa nga simptomat tuaja. Mund të duhet gjithashtu pak kohë përpara se të vini re rezultate. Në përgjithësi, ky operacion përdoret vetëm në prostata të vogla në situata të veçanta, sepse trajtimi mund të nevojitet përsëri.
Terapia me laser
Një lazer me energji të lartë shkatërron ose heq indin e tepërt të prostatës. Terapia me lazer ka një rrezik më të ulët të efekteve anësore sesa kirurgjia tradicionale. Mund të përdoret tek njerëzit që nuk duhet të bëjnë procedura të tjera të prostatës sepse marrin ilaçe për hollimin e gjakut.
Kujdesi pas trajtimit
Kujdesi pas trajtimin varet nga teknika e përdorur për të trajtuar hiperplazinë beninje të prostatës. Mjeku juaj duhet t’ju tregojë se cilat aktivitete duhet të shmangni dhe për sa kohë.
Në Spitalin CONTINENTAL do të gjeni mjekë të specializuar urolog të trajnuar në një gamë të gjerë teknologjish më të fundit për trajtimin e një prostate të zmadhuar. Ekipi jonë do t’ju shpjegojë gamën e trajtimeve të disponueshme dhe do t’ju ndihmojë të zgjidhni opsionin më të mirë bazuar tek simptomat tuaja.
