Hipotensioni arterial, i referuar zakonisht si presion i ulët i gjakut ose tensioni i ulët, është një gjendje mjekësore e karakterizuar nga rënia e vazhdueshme e presionit të gjakut, veçanërisht nga forca me të cilën gjaku pompohet nëpër arterie. Ndryshe nga hipertensioni (presioni i lartë i gjakut), hipotensioni mund të jetë po aq shqetësues dhe mund të çojë në një sërë simptomash dhe komplikime të mundshme shëndetësore.
Në këtë blog, ne do të diskutojmë për aspektet e ndryshme të hipotensionit arterial, duke përfshirë shkaqet, simptomat e tij dhe rastet se kur duhet të kërkoni kujdes mjekësor. Trajtimi i hipotensionit arterial është jetik për ruajtjen e shëndetit dhe mirëqenies së përgjithshme.
Çfarë është Hipotensioni Arterial?
Hipotensioni, ndodh kur presioni i gjakut është shumë më i ulët seç duhet dhe mund të ndodhë ose si problem më vete ose si simptomë e një sëmundje tjetër. Në shumicën e rasteve kjo gjendje nuk shkakton simptoma por në raste të tjera pacienti mund të ketë nevojë për trajtim të mëtjeshëm mjekësor.
Llojet
Llojet e presionit të ulët të gjakut përfshijnë:
Hipotensioni ortostatik (hipotensioni postural)
Hipotensioni ortostatik, i njohur gjithashtu si hipotension postural, është një formë specifike e presionit të ulët të gjakut që ndodh kur kaloni nga një pozicion ulur ose shtrirë direkt në këmbë. Kjo ndodh pasi trupi përpiqet të përshtatet me ndryshimin e qëndrimit, duke rezultuar në një rënie të shpejtë të presionit të gjakut duke çuar në simptoma si marramendje dhe gjendje të fikëti.
Hipotensioni ortostatik mund të shkaktohet nga faktorë të ndryshëm, duke përfshirë dehidratimin, medikamentet e caktuara, problemet neurologjike ose sëmundje të tjera shëndetësore. Për të diagnostikuar dhe menaxhuar hipotensionin ortostatik, doktori mund të kryejë teste të tilla si matja e presionit të gjakut ndërsa pacienti është shtrirë dhe më pas pasi ai të ngrihet në këmbë për të vëzhguar ndryshimin e presionit të gjakut.
Hipotensioni pas ngrënies
Hipotensioni pas ngrënies ndodh kur ka një rënie të papritur të presionit të gjakut 1 deri në 2 orë pas ngrënies. Kjo gjendje është më e zakonshme tek të moshuarit, veçanërisht ata me presion të lartë të gjakut ose sëmundje të sistemit nervor autonom si sëmundja e Parkinsonit. Ngrënia e vakteve të vogla me pak karbohidrate, pirja e ujit dhe shmangia e alkoolit mund të ndihmojnë në uljen e simptomave.
Hipotension i ndërmjetësuar nga sistemi nervor
Hipotensioni i ndërmjetësuar nga sistemi nervor ndodh kur presioni i gjakut bie pas qëndrimit në këmbë për periudha të gjata. Ky lloj presioni i ulët i gjakut është më i zakonshëm tek të rinjtë dhe fëmijët dhe mund të rezultojë nga moskomunikimi i duhur midis zemrës dhe trurit.
Atrofia e sistemit të shumëfishtë (MSA)
Atrofia e sistemit të shumëfishtë (MSA) me hipotension ortostatik, e njohur gjithashtu si sindroma Shy-Drager, është një çrregullim i rrallë që prek sistemin nervor përgjegjës për kontrollin e funksioneve të pavullnetshme si presioni i gjakut, rrahjet e zemrës, frymëmarrja dhe tretja. Kjo sindromë shoqërohet me presionin e lartë të gjakut kur jeni shtrirë.
Cilat janë simptomat e presionit të ulët të gjakut?
Simptomat e presionit të ulët të gjakut përfshijnë:
- Marramendje.
- Të fikët ose sinkopa.
- Nauze ose të vjella.
- Shikim i paqartë.
- Frymëmarrje e shpejtë.
- Lodhje ose dobësi.
- Ndjeheni të lodhur ose të plogësht.
- Konfuzion ose vështirësi në përqendrim.
- Ndryshime në sjellje.
Hipotensioni arterial mund të ketë efekte të ndryshme të cilat varen nga arsyet dhe shpejtësia e zhvillimit. Trupi ynë është i dizajnuar për të ruajtur një nivel të caktuar të presionit të gjakut, por ka momente kur ky autoregulim nuk funksionon siç duhet.
Hipotensioni i ngadalshëm mund të ndodhë me kalimin e moshës dhe zakonisht shoqërohet me simptoma të lehta si dobësi ose ethe. Në anën tjetër, hipotensioni i shpejtë është më alarmant dhe mund të ketë pasoja të rrezikshme, përfshirë humbjen e ndërgjegjes dhe gjendjen e të fikëtit.
Cilat janë shenjat e uljes së presionit të gjakut?
Doktori ose infermierja mund të vërejë këto shenja të uljes së presionit të gjakut:
- Rrahje zemre shumë të ngadalta ose shumë të shpejta.
- Zbehje në ngjyrën e lëkurës.
- Gjunjë të ftohtë.
- Ulja e prodhimit kardiak
- Ulja e prodhimit të urinës
Çfarë e shkakton hipotensionin arterial?
Hipotensioni arterial, ose presioni i ulët i gjakut, mund të shkaktohet nga shumë faktorë të ndryshëm. Disa nga arsyet më të zakonshme përfshijnë:
Dehidratimi
Mungesa e ujit në trup mund të reduktojë sasinë e gjakut, çka do të rezultojë në ulje të presionit të tij. Kjo ndodh shpesh në raste të etheve të rënda, diarrejë, ose nga konsumi i alkoolit.
Sëmundje të sistemit nervor qendror
Sëmundjet si Parkinsoni mund të ndikojnë në mënyrën se si sistemi juaj nervor kontrollon presionin e gjakut. Njerëzit me këto probleme shëndetsore mund të ndiejnë efektet e presionit të ulët të gjakut pas ngrënies, sepse sistemi i tyre tretës përdor më shumë gjak gjatë tretjes.
Presioni i ulët i gjakut
Humbja e gjakut nga lëndimet e rënda mund të shkaktojë presion të ulët të gjakut. Dehidratimi gjithashtu mund të jetë një faktor.
Sëmundje kërcënuese për jetën
Këto sëmundje përfshijnë ritme të parregullta të zemrës (aritmi), emboli pulmonare (PE), sulme në zemër dhe mushkëri të kolapsuara. Reaksionet alergjike kërcënuese për jetën (anafilaksi) ose reaksionet imune ndaj infeksioneve të rënda (sepsë) gjithashtu mund të shkaktojnë hipotension.
Sëmundjet e zemrës dhe të enëve të gjakut
Sëmundjet kardiovaskulare, si insuficienca kardiake ose arëna aortike, mund të çojnë në hipotension.
Medikamente me recetë
Disa ilaçe, përfshirë disa antidepresivë, antihistaminikë, dhe ilaçe për presionin e lartë të gjakut, mund të shkaktojnë hipotension si efekt anësor. Mos e ndërprisni marrjen e ndonjë ilaçi me recetë, vetëm në rastet kur doktori juaj ju thotë ti ndaloni.
Alkooli ose drogat rekreative
Drogat rekreative mund të ulin presionin e gjakut, ashtu si alkooli (për një kohë të shkurtër). Disa suplemente bimore, vitamina ose ilaçe gjithashtu mund të ulin presionin e gjakut. Kjo është arsyeja pse duhet ti tregoni gjithmonë doktorit tuaj se çfarë medikamentesh po merrni.
Shtatzënia
Hipotensioni ortostatik mund të ndodh në tremujorin e parë dhe të dytë të shtatzënisë. Gjakderdhja ose komplikimet e tjera të shtatzënisë gjithashtu mund të shkaktojnë presion të ulët të gjakut.
Alergjitë e rënda
Reagimet alergjike të rënda, të tilla si reagimet anafilaktike, mund të shkaktojnë rënie të shpejtë të presionit të gjakut.
Temperaturat ekstreme
Nxehtësia ose i ftohti i tepërt mund të ndikojë në presionin e ulët të gjakut dhe të përkeqësojë efektet e tij.
Këto janë disa nga arsyet më të zakonshme të hipotensionit arterial, por ka dhe shumë faktorë të tjerë mund të kontribuojnë. Është e rëndësishme të konsultoheni me një mjek të specializuar për një vlerësim të plotë nëse vëreni se keni simptoma të hipotensionit për të identifikuar dhe trajtuar shkaktarët e mundshëm.
Diagnoza dhe analizat
Si diagnostikohet hipotensioni arterial?
Për të diagnostikuar hipotensionin arterial, mjekësia përdor një gamë të gjerë të metodash. Fillimisht, mjeku do të kryejë një histori mjekësore të detajuar, duke bërë një bisedë me pacientin për të marrë informacion rreth simptomave, historisë së sëmundjeve, ilaçeve që pacienti mund të marrë, dhe stilin e tij të jetesës. Pas kësaj, një nga hapat kryesorë është matja e presionit të gjakut me një aparaturë të specializuar.
Testi i ortostazës është një metodë e zakonshme për të vëzhguar se si reagon presioni i gjakut ndaj ndryshimit të pozicionit. Kjo përfshin matjen e presionit të gjakut dhe ritmit të zemrës kur pacienti kalon nga pozicioni i ulur në atë të qëndruar dhe pastaj në pozicion të ulur përsëri. Ky test është i dobishëm për të identifikuar hipotensionin ortostatik, kur presioni i gjakut rëndon ndjeshëm pas ndryshimit të pozicionit.
Analizat e gjakut janë gjithashtu të rëndësishme për të zbuluar arsyet e mundshme të hipotensionit arterial. Këto analiza mund të përfshijnë kontrollet e niveleve të elektroliteve, si kaliumi dhe natriumi, si dhe analizat e nivelit të glukozës dhe hormoneve të tiroideve.
Gjithashtu, mjeku mund të kërkojë një elektrokardiogram (ECG) për të verifikuar rregullin e ritmit të zemrës dhe për të ekskluduar probleme të zemrës si shkaqe të hipotensionit.
Çfarë analizash do të bëhen për të diagnostikuar presionin e ulët të gjakut?
Doktori juaj mund të rekomandojë disa nga testet e mëposhtme:
Testimi laboratorik
Testet e gjakut dhe urinës mund të vërejnë ndonjë problem të mundshëm që mund të shkaktojë hipotension, si p.sh:
- Diabetin.
- Mungesën e vitaminave.
- Problemet e tiroides ose hormoneve.
- Nivelet e ulëta të hekurit (anemi).
- Shtatzëninë .
Pamje imazherike
Nëse doktori juaj dyshon se hipotensioni mund të ndodh për shkak të problemeve me zemrën ose mushkëritë, ata mund të përdorin teste imazherike për ta verifikuar. Këto teste përfshijnë:
- Rrezet X.
- Skanimet e tomografisë së kompjuterizuar (CT).
- Imazhe me rezonancë magnetike (MRI).
- Ekokardiograma ose teste të ngjashme të bazuara në ultratinguj.
Testimi diagnostik
Këto teste kontrollojnë për probleme specifike të lidhura me zemrën ose sistemet e tjera të trupit.
- Elektrokardiograma (EKG ose EKG).
- Testimi i stresit.
- Testi i tabelës së animit (mund të ndihmojë në diagnostikimin e hipotensionit ortostatik).
Menaxhimi dhe Trajtimi
Si trajtohet hipotensioni arterial?
Trajtimi i hipotensionit fillon me identifikimin e shkakut kryesor, i cili, me ndërhyrje të drejtpërdrejtë, mund të përmirësohet. Në rastet kur hipotensioni shkaktohet nga aksidente dhe humbje gjaku, trajtimi i menjëhershëm dhe tranfsuzioni i gjakut të humbur është i domosdoshëm për të ndalur uljen e tensionit. Nëse po merrni medikamente që ndikojnë në presionin tuaj të gjakut, doktori juaj mund të ndryshojë dozën ose t’ju udhëzojë të ndërprini plotësisht marrjen e këtij ilaçi. Duhet të dini se kurimi i hipotensionit është i mundur vetëm në rastet kur shkaku ekzakt është i qartë
Cilat ilaçe dhe metoda përdoren për trajtimin e hipotensionit arterial?
Trajtimi i hipotensionit arterial bazohet në shkaktarin e tij dhe rëndësinë e simptomave. Këtu janë disa ilaçe dhe metoda të përdorura për trajtimin e hipotensionit arterial:
Rritja e Konsumit të Ujit dhe Natriumit
Në raste të hipotensionit të lehtë apo të shkaktuar nga dehidratimi, mjeku mund të rekomandojë të rrisni konsumin e ujit dhe natriumit në ushqim. Kjo do t’ju ndihmojë të rregulloni nivelin e ulur të sasisë së gjakut.
Ilaçe për Rritjen e Presionit të Gjakut
Në raste më të rënda të hipotensionit, mjeku mund të përshkruajë ilaçe për të rritur presionin e gjakut. Disa ilaçe të zakonshme përdoren për këtë qëllim përfshijnë:
- Fludrokortizoni: Ky ilaç ndihmon trupin të rris prodhimin e aldosteronit, një hormon që rregullon nivelin e natriumit dhe sasisë së ujit në trup.
- Midodrina: Ky ilaç ndihmon në ngushtimin e enëve të gjakut dhe rritjen e presionit të gjakut.
Ilaçe të tjera
Në raste të caktuara, mjeku mund të përdorë ilaçe të tjera për të menaxhuar simptomat e hipotensionit. Për shembull, ilaçet e stimulimit të qelizave të zemrës (si dobutamina) mund të jenë të nevojshme për pacientët me hipotension të rëndë.
Ndryshimi i ilaçeve ekzistuese
Në disa raste, hipotensioni mund të jetë një efekt anësor i ilaçeve që merrni për sëmundje të tjera. Mjeku mund të ndryshojë ose rregullojë dozat e këtyre ilaçeve për të zvogëluar efektet e hipotensionit.
Fizioterapia
Trajtimi fizik mund të përdoret për të ndihmuar qarkullimin e gjakut dhe për të ulur simptomat e hipotensionit.
Ndryshimet në stilin e jetesës, si pirja e ujit dhe rritja e sasisë së natriumit në ushqim, janë zakonisht hapat e parë për trajtimin e hipotensionit arterial. Megjithatë, nëse këto masa nuk janë të mjaftueshme ose simptomat janë të rënda, atëherë mjeku do të përdorë ilaçe dhe metoda të tjera për të menaxhuar këtë gjendje. Konsultimi dhe bashkëbisedimi i rregullt me mjekun tuaj janë thelbësore për përcaktimin e trajtimit më të përshtatshëm.
Komplikimet dhe efektet anësore të trajtimit
Komplikimet dhe efektet anësore të trajtimit varen nga mjekimi që po merrni. Doktori juaj do të mund të shpjegojë më së miri komplikimet ose efektet anësore të mundshme duke marr në konsideratë rrethanat tuaja specifike, përfshirë këtu probleme të tjera shëndetësore ose medikamente që mund të jeni duke marrë.
Sa shpejt pas trajtimit do të filloj të ndihem më mirë?
Në varësi të shkakut të hipotensionit, ju mund të ndiheni më mirë direk pas marrjes së trajtimit por në disa raste të tjera, mund t’ju duhet më shumë – ditë apo edhe javë – që mjekimi ose trajtimi të bëjë efektin e tij.
Si mund ta ulim rrezikun e hipotensionit arterial?
Zakonisht nuk është e mundur të zvogëloni ose parandaloni rrezikun e hipertensionit por në disa raste shmangia e disa rrethanave ose veprimeve të caktuara mund të ndihmojnë shumë. Ngrënia e vakteve më të vogla me më pak karbohidrate gjithashtu mund t’ju ndihmojë të shmangni presionin e ulët të gjakut pas ngrënies.
Nëse keni simptoma të hipotensionit, gjëja më e mirë që mund të bëni është të ndiqni udhëzimet e doktorit tuaj për menaxhimin e këtij problemi. Rekomandimet e tyre mund të përfshijnë:
- Menaxhimin e dietës suaj: Ndjekja e rekomandimeve të dietës, veçanërisht sasia e kripës që duhet të konsumoni, mund të ndihmojë në parandalimin e simptomave të hipertensionit.
- Marrjen e ilaçeve: Disa ilaçe mund t’ju ndihmojnë të shmangni simptomat dhe efektet e presionit të ulët të gjakut.
- Veshjet: Çorapet kompresuese, të cilat ushtrojnë presion të lehtë në këmbët tuaja, mund të shtyjnë gjakun lart dhe të rrisin presionin e tij.
- Merrini gjërat me ngadal: Shmangni ngritjen shumë shpejt në këmbë, veçanërisht me hipotension ortostatik pasi kjo do t’ju ndihmojë të shmangni marramendjen dhe efektet e të fikëtit.
- Bëni pushim: Nëse vëreni se ndiheni të trullosur, uluni.
Çfarë ushqimesh duhet të konsumoj nëse kam presion të ulët të gjakut?
Nëse keni presion të ulët të gjakut, është e rëndësishme të keni një dietë e cila mund të ndihmojë në rritjen e presionit të gjakut. Disa ushqime dhe praktika të rekomanduara përfshijnë:
- Ushqime të pasura me natrium: Natriumi mund të ndihmojë në rritjen e tensionit të gjakut. Përfshirja e ushqimeve të pasura me natrium në dietën tuaj si peshku i kripur, dhe disa lloje të djathrave mund të jetë e dobishme. Megjithatë, kujdesuni të mos konsumoni shumë natrium, pasi sasia e tepërt e tij mund të shkaktojë probleme të tjera shëndetësore.
- Ushqime të pasura me proteina: Këto përfshijnë mishin, vezët, drithërat, dhe fasulet. Proteina mund të ndihmojnë në rritjen e tensionit të gjakut.
- Pijet me kafeinë: Kafeina mund të ndihmojë në rritjen e tensionit të gjakut për një kohë të shkurtër. Por, mos e abuzoni me kafeinën, sepse ajo gjithashtu mund të shkaktojë probleme të tjera shëndetësore.
- Lëngjet e kripura: Lëngjet e pasura me natrium mund të jenë shumë të dobishme.
- Ushqime të pasura me karbohidrate: Karbohidratet mund të jenë të dobishme për rritjen e tensionit të gjakut.
- Pini mjaft ujë: Hidratimi i duhur është i rëndësishëm për të mbajtur tensionin e gjakut në nivele normale.
Kur duhet të shihni një mjek
Konsultimi me një mjek profesionist për hipotensionin arterial, ose presionin e ulët të gjakut, është i rëndësishëm në rastet kur përjetoni simptoma të vazhdueshme si zbehja, marramendja etj. Është e këshillueshme që ti nënshtroheni një vlerësimi të plotë, duke përfshirë teste diagnostikuese për të identifikuar shkaqet e këtij problemi. Me diagnozën e duhur, doktori juaj mund të ofroj trajtim të personalizuar që mund të përfshijë ndryshime në stilin e jetesës dhe ndërhyrje mjekësore. Kujdesi i rregullt është gjithashtu faktor kryesor për të siguruar që presioni i gjakut të mbes brenda normave.
